1 İklim
1.2 Sıcaklık
Domates ılıman iklim sebzesidir. İdeal sıcaklık ortalaması 18°C ve 27°C arasındadır. Bu nedenle kuzey ve güney yarım kürenin 30. ve 40. paralelleri arasında kalan ılıman bölgelerde dış koşullarda yetiştiriciliği kolaylıkla yapılabilmektedir. 10°C nin altındaki sıcaklıklar çiçek oluşumu üzerine olumsuz etki etmekte ve gece donlarında ürün ciddi zararlar almaktadır (Resim 1).
Resim 1. Don Zararı
35°C üzerindeki sıcaklık ve düşük nem koşullarında kuruluk nedeniyle polen canlılığı şiddetli bir şekilde azalırken çiçek dökümleri meydana gelir. Dengeli beslenme koşullarında bu yüksek sıcaklıklar altında çiçek dökümlerinin dengesiz beslenmeye oranla daha az olduğu saptanmıştır.
1.2 Işık
Global ısınma fotosentez boyunca yapraklarda üretilen şeker miktarını belirlemektedir. Yüksek orandaki şeker üretimi fazla sayıdaki meyveyi destekleyecek ve böylece de domateste yüksek verim elde edilmesine olanak sağlayacaktır. Çiçeklenme için en az günlük 6 saat ışıklanmaya ihtiyaç duyan domates az ışığa karşı duyarlıdır. Gün uzunluğu domates üretiminde belirleyici bir faktör olmadığından, sera yetiştiriciliğini de içine alan geniş bölgelerde üretim yapılabilmektedir.
Solar ısınımın yüksek olduğu koşullar meyve yarılmalarına, güneş yanıklığına ve olgunluk döneminde dengesiz renk oluşumlarına neden olur. Yeterli yapraklanma güneş yanıklarına karşı korunmada yardımcı olur. Uygun potasyum ve kalsiyum seviyeleri hücre turgorunu ve gücünü kontrol eder ve böylece bitki hücreleri su kaybına ve buna bağlı olarak güneş yanıklarına dayanıklı hale gelir(Resim 2)
Resim 2. Güneş Yanıklığı
2. Su ve Toprak
2.1 Su
Uygun sulama metodu (Resim 3) yüksek verim ve kalitenin elde edilmesinde temel özellik taşır. Domates açık arazide 6.000 m3/ha ve sera koşullarında 10.000 m3/ha suya ihtiyaç duyar.
Düşük miktarlarda besin maddesi içeren günlük sulamaların yapılması kök bölgesinde tuz stresinin oluşmasını ve erken dönemde meydana gelebilecek besin maddesi eksikliklerini özellikle haftalık gübreleme programlarının uygulandığı durumlarda ortadan kaldırır.
Kuraklık (Resim 4) genel gelişimde gerilemelere yol açar ve özellikle kalsiyum alımını azaltarak kalsiyum noksanlığı ile ortaya çıkan Çiçek Ucu Çürüklüğünü (BER) beraberinde getirir ve direkt olarak meyveye zarar verir (Resim 5). Çiçeklenme olumsuz yönde etkilenir ve salkım dökümleri meydana gelir. Diğer yandan aşırı sulama anaerobik toprak koşullarında kök çürüklüklerine, çiçeklenmede gecikmeye ve meyvede bozukluklara neden olur
(Resim 6).
Resim 3. Sulama Sistemi
Resim 4. Kuraklık Stresi
Resim 5. Çiçek Ucu Çürüklüğü
Resim 6. Yarılma
Yüksek pH ya sahip sulama suyu yüksek dozlarda kalsiyum ve magnezyum karbonat ve bikarbonatları ihtiva eder. Bu tip sulama suyu koşullarında pH derecesini 5-6 seviyesine çekerek bitkinin su alımını sağlamak amacıyla asidifikasyon uygulamaları yapılması önerilmektedir. Bu uygulama P, Fe, Zn, Cu, Mn ve B gibi besin maddelerinin etkinliğini arttırarak damlama sulama sistemlerinde olası çözünmeyen tuzların birikimine engel olur. Asitdifikasyon (H+) karbonat (CO32-) ve bikarbonatların (HCO3-) karasız bir bileşik olan karbonik aside ve bu formdaki karasız bileşiğinde su ve karbondioksite dönüşmesine neden olur. 1 HCO3- + 1 H+ _ 1 H2CO3 _ 1 H2O + 1 CO2 1 CO32- + 2 H+ _ 1 H2CO3 _ 1 H2O + 1 CO2 (Bi)Karbonat + asit -->Karbonik asit --> su + karbondioksit Su içerisindeki bikarbonatların % 90-95 civarında asidifikasyonla nötrleştirilmesi önerilir. Böylelikle su düşük pH kapasitesini koruyarak olası pH düşüşleri engellenmiş olur. Sulama suyundaki asitlik derecesindeki yüksek pH toprakta var olan yüksek toksisitedeki alüminyum(Al3+) gibi elementlerin çözünmesine neden olarak istenmeyen durumlar ortaya çıkarabilir.
2.2 Toprak
Drenaj kapasitesi ve fizyolojik yapısı iyi olan toprak en ideal topraktır. Kökler 60 cm ye kadar gelişim göstermekle birlikte ilk 20 cm derinlikte kök hacminin % 70 olduğu görülmektedir. İdeal toprak pH sı 6,0-6,5 arasında olmalıdır (Şekil 14). pH > 6,5 olduğu durumlarda metalik mikro besin maddeleri (Fe, Zn, Mn, Cu), bor (B) ve fosforun (P); pH < 5,5 olduğu koşullarda ise fosfor (P) ve molibdenin bitkiye alım etkinliği azalır.
Hazırlayan;
Happy Harvest Kimya Sanayi Ticaret Ltd. Şti.
Pazar Geliştirme Departmanı
Comments